Cây Hương Thảo Là Gì? Những Điều Cần Biết Về Rosemary 2022
35 lượt xem
Cây Hương thảo được biết đến là một loại hương liệu có lịch sử lâu đời, sử dụng nhiều trong ẩm thực và hương thơm. Tuy nhiên, Hương thảo cũng có khá nhiều ứng dụng trong y học hiện đại lẫn y học cổ truyền bởi những lợi ích cho sức khỏe mà nó mang lại. Nếu bạn có đôi chút tò mò về loài cây này thì cùng đọc bài viết dưới đây nhé!
Cây Hương Thảo Là Gì?
Cây Hương thảo hay còn gọi là cây tây dương chổi, cây mê điệt, dạ hương thảo… có tên khoa học là Rosmarinus officinalis, nguồn gốc từ Nam Mỹ và khu vực Địa Trung Hải. Đây là loài cây có cùng họ thực vật Lamiaceae với bạc hà, rau kinh giới, tía tô đất và húng quế. Hương thảo được trồng nhiều tại các tỉnh miền Trung và miền Nam của nước ta.
Hương thảo là cây bụi thường xanh, cao từ 20cm đến 2m. Cành phân nhánh và nhiều lá. Lá nhỏ không cuống, mép gập xuống phía dưới màu xanh sẫm, tương đối nhẵn phía trên và phủ lông màu trắng rải rác ở phía dưới. Hoa màu lam nhạt, dài khoảng 1cm, xếp từ 2 đến 10 bông ở quanh các vòng lá.
Đúng như tên gọi của mình, cây Hương thảo có mùi rất thơm, tạo cảm giác dễ chịu. Người ta quan niệm rằng nhờ mùi hương của mình nên Hương thảo có thể xua đuổi tà ma, mang lại may mắn và điềm lành cho gia chủ.
Không chỉ vậy, Hương thảo còn có ý nghĩa kết nối âm dương về mặt tâm linh. Thời cổ đại, loài cây này thường được dùng trong các ngày lễ cúng thần linh ở nhà thờ. Thậm chí người ta còn mang hoặc đeo những đồ vật làm từ cây Hương thảo để thu hút điềm lành, tránh ma quỷ quấy phá.
Hương thảo là cây cảnh thường được ưa chuộng dùng để trang trí văn phòng, khuôn viên khách sạn, resort, khu nghỉ dưỡng…
Có một sự thật thú vị về loài hoa này. Người ta cho rằng Đức mẹ Đồng trinh đã trải chiếc áo choàng màu xanh của mình trên một bụi hương thảo hoa trắng khi bà đang nghỉ ngơi, và những bông hoa chuyển sang màu xanh lam. Cây bụi sau đó được gọi là “Hoa hồng của Mary”.
Mùi Thơm Của Cây Hương Thảo
Hương thảo có mùi cay nồng, tương tự Bạch đàn và cây Long não. Bên cạnh đó còn có mùi hăng giống hoa Oải hương. Người Hy Lạp cổ đại đã dùng Hương thảo đốt để làm hương, dùng trong các nghi lễ và tôn giáo truyền thống.
Vào thế kỉ 15, người Ả Rập bắt đầu chưng cất dưới dạng dầu. Dầu Hương thảo vì thế còn được coi là một trong những loại nước hoa hiện đại đầu tiên trên thế giới.
Xem thêm: Hoắc Hương Là Gì? 10 Công Dụng Của Tinh Dầu Hoắc Hương
Lịch Sử Phát Triển Cây Hương Thảo
Cây Hương thảo đã có lịch sử rất lâu đời. Các tài liệu cho thấy từ năm 3000 trước Công nguyên cây Hương thảo đã xuất hiện. Bằng chứng là chúng đã được sử dụng làm chất bảo quản trong các ngôi mộ cổ Ai Cập.
Đến thời cổ đại, người Hy Lạp và người La Mã đã dành loại thảo mộc này cho các vị thần vĩ đại và toàn năng nhất của họ. Những chiếc vòng hoa được dệt từ những cành Hương thảo dài nhất, đẹp nhất và đội lên đầu để bày tỏ lòng ngưỡng mộ, tôn kính đối với loài hoa này.
Đến thời Trung cổ ở Châu Âu, cây Hương thảo đã trở thành một loại thảo dược quan trọng. Nó đã được dùng để ngăn chặn dịch bệnh vào những năm đầu thế kỷ XVII, điển hình là trong đại dịch Black Death (cái chết đen). Hương thảo cùng một số loại thảo mộc khác như cây bách xù, cây nhũ hương, cây xô thơm, lá nguyệt quế, hoa oải hương… được dùng để chế tạo mặt nạ y tế. Đây là một cột mốc quan trọng trong lịch sử phát triển của cây Hương thảo.
Xem thêm: Cây Tuyết Tùng: Cách Trồng, Chăm Sóc, Ý Nghĩa, Công Dụng 2022
Thành Phần Và Giá Trị Dinh Dưỡng Của Cây Hương Thảo
Hương thảo đặc biệt giàu chất Phytochemical. Mặc dù các chất này không quá cần thiết cho sự phát triển của cơ thể như vitamin và khoáng chất, nhưng chúng rất quan trọng trong việc chống lại bệnh tật cũng như duy trì sức khỏe tổng thể.
Các chất phytochemical trong hương thảo có thể giúp cải thiện sức khỏe của mắt, điều chỉnh chức năng gan và giảm nguy cơ mắc bệnh hen suyễn.
Hương thảo mang nhiều giá trị dinh dưỡng. Một nhánh Hương thảo chứa :
- Lượng calo: 3,9 calo
- Chất đạm: 0,1 gam
- Chất béo: 0,2 gam
- Carbohydrate: 0,6 gam
- Chất xơ: 0,4 gam…
Ngoài ra Hương thảo còn chứa nhiều Axit pantothenic, Niacin, Thiamin, Folate, Riboflavin…
Ứng Dụng Của Cây Hương Thảo
Ngoài việc sử dụng trong liệu pháp hương thơm, Hương thảo cũng có một số ứng dụng mỹ phẩm. Khi được sử dụng trong gội đầu, dầu hương thảo có thể giúp kiểm soát gàu và nhờn cho tóc, giúp tóc sáng bóng chắc khỏe hơn.
Dầu hương thảo cũng là một thành phần quan trọng để tạo mùi hương trong xà phòng, chất làm mát phòng, chất khử mùi, nước hoa, kem dưỡng da,… Hungary là quốc gia nổi tiếng với truyền thống sử dụng nước hoa làm từ Hương thảo.
Lá Hương thảo được đặc biệt ưa chuộng trong ẩm thực. Hương thảo dùng để khử mùi hôi tanh của các loại thịt lợn, thịt gà, thịt bò, thịt cừu, thịt thỏ…Cách làm cũng rất đơn giản, bạn chỉ cần vò lá hương thảo lấy nước để rửa là được.
Hương thảo dùng nhiều trong các món nướng như tôm nướng, gà nướng, piazza… Đôi khi nó còn được sử dụng trong món rô ti.
Là một loại lá ăn kèm nổi tiếng, Hương thảo thường được kết hợp với món bò beefsteak, sườn nướng, hoa quả nướng. Thậm chí nó còn dùng để làm kem. Từ đó ta có món kem hương thảo thơm ngon ra đời.
Bên cạnh đó người ta dùng lá Hương thảo để tẩm ướp hoặc làm các món hầm. Mùi thơm dễ chịu, lại lưu hương rất lâu nên đây là loại gia vị được đặc biệt ưa chuộng.
Thậm chí lá Hương thảo có thể thay thế hành ngò để ăn kèm bánh mì vào bữa sáng!
Xem thêm: Cỏ Hương Bài Là Gì? 10 Công Cụng Của Tinh Dầu Vetiver
Tác Dụng Của Cây Hương Thảo
Mặc dù được biết đến nhiều nhất với vai trò là một loại gia vị thực phẩm, nhưng Hương thảo cũng là một vị thuốc phổ biến với những công dụng tiềm năng. Vậy cây Hương thảo có tác dụng gì?
Cải thiện chức năng não
Hương thảo giúp ngăn ngừa sự phân hủy acetylcholine – một chất quan trọng trong não làm tăng tư duy, tăng sự tập trung và cải thiện trí nhớ.
Nghiên cứu khác cho thấy rằng hít thở tinh dầu Hương thảo kết hợp với các tinh dầu thảo mộc khác có thể cải thiện chức năng não ở người lớn tuổi, đặc biệt là đối với bệnh Alzheimer.
Kích thích mọc tóc ở nam giới
Hương thảo điều trị chứng rụng tóc nội tiết tố nam bằng cách ngăn chặn một sản phẩm phụ của testosterone tấn công các nang tóc. Độ dày của tóc cũng sẽ tăng lên đáng kể, tương tự như khi sử dụng minoxidil (Rogaine) – một phương pháp chữa trị mọc tóc phổ biến. Hơn nữa chúng còn cải thiện tình trạng gàu và ngứa.
Giúp giảm đau
Trong y học dân gian, tinh dầu Hương thảo được sử dụng như một loại thuốc giảm đau nhẹ. Mỗi ngày bấm huyệt 20 phút với tinh dầu sẽ giúp giảm đến 30% cơn đau đấy! Thậm chí một nghiên cứu còn cho thấy nó còn có hiệu quả hơn so với Acetaminophen – một loại thuốc giảm đau không kê đơn phổ biến.
Xua đuổi côn trùng gây hại
Hương thảo giúp xua đuổi một số loại côn trùng hút máu có thể lây lan virus và vi khuẩn có hại như muỗi, bọ ve… Đặc biệt nó có tác dụng với muỗi Aedes aegypti – nguyên nhân gây ra virus Zika. Pha loãng 12,5% dầu hương thảo xua đuổi 100% muỗi trong 90 phút.
Làm giảm căng thẳng thần kinh
Hương thảo có thể làm giảm mức độ cortisol, một loại hormone có thể gây hại cho cơ thể. Mức độ cortisol tăng lên có thể ức chế hệ thống miễn dịch, góp phần gây ra chứng mất ngủ và thay đổi tâm trạng. Chỉ cần ngửi tinh dầu Hương thảo một vài phút cũng có thể làm giảm căng thẳng một cách đáng kể.
Tăng lưu thông máu
Đây là tác dụng cần được nghiên cứu nhiều hơn trong tương lai. Đối với người mắc bệnh Raynaud – một tình trạng khiến các mạch máu ở ngón tay và ngón chân co lại khi lạnh hoặc căng thẳng làm cho chúng trở nên tím tái – thì có thể tham khảo cách sử dụng dầu Hương thảo. Tinh dầu này giúp giãn nở mạch máu, làm ấm tay chân giúp máu lưu thông được tốt hơn.
Làm giảm viêm khớp
Nghiên cứu sơ bộ cho thấy dầu Hương thảo thể giúp giảm viêm mô có thể dẫn đến sưng, đau và cứng khớp. Cơ chế hoạt động là ngăn chặn sự di chuyển của các tế bào bạch cầu đến các mô bị thương để giải phóng các hóa chất gây viêm.
Những người bị viêm khớp dạng thấp thì có thể thực hiện bằng cách massage đầu gối 15 phút mỗi ngày với hỗn hợp dầu Hương thảo pha loãng. Mức độ đau sẽ được giảm tối thiểu là 50% nếu duy trì đều đặn.
Bảo vệ sức khỏe gan
Các nghiên cứu trên động vật chỉ ra rằng dầu hương thảo có thể kích thích giải phóng mật, chất quan trọng trong quá trình tiêu hóa chất béo và kích hoạt cơ chế bảo vệ chống oxy hóa để bảo vệ gan.
Ngộ độc thực phẩm
Hương thảo có thể giúp ức chế sự phát triển của một số chủng vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm. Điều này đòi hỏi phải có chuyên môn y học. Vậy nên bạn tuyệt đối KHÔNG tự ý thực hiện ở nhà.
Làm giảm lượng đường trong máu
Hương thảo có chứa các hợp chất có thể giúp giảm lượng đường trong máu bằng cách tạo ra các hiệu ứng giống như insulin và thúc đẩy sự hấp thụ glucose vào các tế bào cơ. Đây có thể được coi là một ứng dụng tiềm năng trong việc kiểm soát lượng đường trong máu.
Cải thiện thị lực mắt
Hương thảo giúp bảo vệ thị lực mắt bằng cách làm chậm sự tiến triển và mức độ nghiêm trọng của các bệnh như đục thủy tinh thể và thoái hóa điểm vàng do tuổi tác.
Các nghiên cứu trên động vật và thực nghiệm khác chỉ ra rằng axit rosmarinic trong hương thảo làm chậm sự khởi phát của bệnh đục thủy tinh thể – tình trạng mờ dần của mắt dẫn đến mù lòa.
Thúc đẩy tiêu hóa
Chiết xuất hương thảo đôi khi được sử dụng để điều trị chứng khó tiêu, nhưng nghiên cứu về công dụng này chưa được đầy đủ. Hương thảo được cho là hỗ trợ tiêu hóa bằng cách thúc đẩy sự cân bằng của vi khuẩn có lợi trong đường ruột và làm giảm tình trạng viêm.
Chữa bệnh nướu răng
Nghiên cứu ban đầu cho thấy nước súc miệng thảo dược có chứa Hương thảo và các thành phần khác giúp giảm chảy máu và sưng nướu răng ở những người bị bệnh nướu răng. Thực hiện 2 lần / ngày sau nữa ăn, làm đều đặn trong 2 tuần sẽ thấy hiệu quả rõ rệt.
Giúp tăng huyết áp
Hương thảo được cho rằng có thể tạm thời làm tăng huyết áp ở những người bị hạ huyết áp, nhưng lợi ích chỉ là tạm thời.
Xem thêm: Hoa Tử Đinh Hương: Ý Nghĩa, Công Dụng, Cách Dùng 2022
Cách Sử Dụng Cây Hương Thảo
Sử dụng làm nguyên liệu nấu ăn
Với vai trò là một nguyên liệu trong nấu ăn, Hương thảo với mùi hương tươi mát chắc chắn sẽ làm hài lòng các thực khách. Gani sẽ gợi ý cho bạn một vài công thức nấu ăn có thể sử dụng lá Hương thảo làm gia vị nhé!
Bò xào ớt chuông hương thảo: Hương thảo, thịt thăn bò, ớt chuông, hành tây, tỏi, Dầu ăn, tiêu, muối, đường
Thịt bò áp chảo ăn kèm khoai tây nướng hương thảo: Ba rọi, khoai tây, hương thảo, bơ, dầu ô liu, muối, tiêu, cà chua..
Bánh mì nhân phô mai hương thảo: bột mì, đường, muối, hương thảo, men nở, sữa tươi không đường, bơ, trứng…
Pate hương thảo: hương thảo, gan gà, muối đường, bơ mặn, tỏi băm, sữa tươi, dầu ô liu…
Steak: thịt thăn bò, tỏi đập dập, bơ muối tiêu, lá hương thảo…
Dùng để pha trà
Bạn đun sôi khoảng 300ml nước, sau đó cho 1 ít lá hương thảo vào túi lọc trà, ngâm trong nước nóng vừa đun 5-10 phút. Lọc xong bạn bỏ lá hương thảo đi và rót trà vào cốc. Có thể thêm 1 ít đường, siro hoặc mật ong nếu muốn.
Sử dụng tinh dầu
Đây là phương thức phổ biến nhất. Cách làm cũng tương đối đơn giản, đó là hít tinh dầu Hương thảo hoặc dùng máy khuếch tán. Nếu muốn sử dụng để thoa lên da thì cần pha loãng với dầu nền trước khi dùng.
Lưu ý tránh thoa lên vùng da dễ bị tổn thương như khu vực mắt, âm đạo. Phụ nữ mang thai, động kinh hoặc tiền sử cao huyết áp thì không nên sử dụng.
Cách Trồng Cây Hương Thảo
Cây Hương thảo rất dễ trồng. Chỉ cần bén rễ thì cây sẽ sinh trưởng tốt trong nhiều năm. Thông thường quá trình trồng cây Hương thảo sẽ có 2 công đoạn cơ bản sau.
Giâm cây Hương thảo từ cành
Chọn cành khỏe mạnh, chiều dài khoảng 10cm. Trước khi giâm thì cần cắt bỏ những chiếc lá ở đoạn phía dưới cành để khi cắm xuống đất sẽ không bị thối rữa.
Tiếp đó là phần chuẩn bị đất để giâm cành. Tốt nhất là đất sét mùn pha cát với tỉ lệ ⅓ cát thô và ⅔ đất bùn. Cắm đoạn cành cây đã chuẩn bị xuống đất và đặt nơi có ánh sáng vừa phải, tránh ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp. Kiên trì tưới nước hàng ngày để cây phát triển tốt. Thông thường cây sẽ bén rễ sau 3 tuần.
Trồng cây non
Sau khi cây đã bén rễ thì bạn mang cây non đó trồng vào chậu hoặc trồng trực tiếp xuống đất. Cây Hương thảo phát triển tốt ở nơi ấm nóng và khô. Vậy nên bạn lựa chọn những nơi có ánh nắng mặt trời để trồng cây.
Cần lưu ý chọn nơi thoát nước tốt để tránh cây bị úng nước. Nếu đất có độ axit cao thì có thể trộn thêm một ít vôi vào đất.
Xem thêm: Bạch Đậu Khấu Là Gì? 10 Công Dụng Của Cardamom Với Sức Khỏe
Cách Chăm Sóc Cây Hương Thảo
Không cần phải tưới nước quá nhiều vì cây Hương thảo ưa khô, tuy nhiên bạn cũng đừng tưới quá ít nhé. Dùng bình phun để tưới nhẹ vào lúc 8-9h sáng. Có thể tưới thêm 1 lần nữa vào buổi chiều nếu trời nắng gắt.
Bón phân định kỳ 2 tháng 1 lần. Tốt nhất là phân chuồng hoai mục. Mỗi lần bón 200g vào đất xung quanh gốc cây.
Thay đất cho cây mỗi năm 1 lần. Thay chậu khác nếu cây phát triển nhanh. Cắt tỉa thường xuyên để cây có hình dáng mong muốn.
Đối với phun thuốc trừ sâu hại:
Bọ trĩ, nhện đỏ: Cần phun khoáng đầu trâu, thực hiện phun 3 ngày 1 lần. Phun 3 lần trong một liệu trình.
Rệp sáp: xử lý bằng các thuốc Suprathion, Marshal, Mospilan 3EC, Rago 650EC. Pha đúng liều và phun ướt đều hai mặt lá của cây.
Những Lưu Ý Về Cây Hương Thảo
Lưu ý khi chăm sóc:
- Khi trồng không nên cho nhiều xơ dừa, và không tưới quá nhiều khiến lá bị đen và rụng. Tưới nhiều cây sẽ bị úng nước.
- Không để cây ở nơi có độ ẩm không khí quá cao.
- Không đặt cây trong phòng kín, thiếu ánh sáng.
- Không bón phân quá nhiều và bón sát gốc, không bón phân đậm đặc vào trưa nắng.
Lưu ý khi bảo quản:
Bảo vệ lá Hương thảo ở nơi khô ráo thoáng mát. Đông lạnh hương thảo trong túi đựng thực phẩm và trữ trong tủ đông. Ngoài ra, bạn có thể ngắt các lá cây trên cành và bỏ vào lọ thủy tinh đậy kín. Cách bảo quản này sẽ giúp hương thảo khô dần và giữ được nhiều tháng.
Bài viết trên đã cung cấp cho bạn khá đầy đủ những thông tin cơ bản về cây Hương thảo. Mùi hương ngọt ngào dễ chịu cùng những tác dụng tuyệt vời về loài cây này chắc chắn sẽ không khiến bạn thất vọng đâu. Những kiến thức thú vị về tinh dầu và mùi hương sẽ tiếp tục được Gani chia sẻ ở những bài viết sau nhé!
